Lobbyisten houden zich intensief bezig met beeldvorming. Maar hoe zit het met de beeldvorming over de lobby zelf? VB&P onderzocht verschillende opinietijdschriften op zoek naar antwoorden – en schrok van de resultaten. Alvast een tipje van de sluier: misleiding is soms al genoeg om over een lobby te spreken, ook als het politieke aspect schittert door afwezigheid.
Iedereen lobbyt. Maar wie daarmee zijn brood verdient, is al snel verdacht – althans, dat suggereren opinietijdschriften. Zij relateren in artikelen en nieuwsberichten het begrip consequent aan corruptie en intrige. Vaak – zoals hier, hier en hier – door politici, zonder dat daar een lobby(ist) aan te pas komt.
Twee onlangs gepubliceerde artikelen in Vrij Nederland en De Groene Amsterdammmer voegen een nieuwe dimensie toe aan het cluster van negatieve associaties dat het woord lobby omfloerst.
In ‘De diabeteslobby’ (gratis) onthult Vrij Nederland-journalist Thomas Vanheste hoe farmaceutische bedrijven met slinkse methodes nieuwe pillen slijt die “slechter, duurder en misschien wel gevaarlijker” zijn dan bestaande middelen. Een weergaloos artikel en absoluut een aanrader voor wie meer over de schaduwzijde van de farmaceutische industrie wil weten. Maar over politiek gaat het niet. Sterker: behalve in de titel komt het woord lobby in het artikel niet voor. Het gaat namelijk van a tot z over discutabele marketingtechnieken waarmee artsen worden beïnvloed.
In ‘De slag om het blauwe goud’ gebeurt iets soortgelijks. Het artikel beschrijft de “water wars”: de strijd tussen privaat en publiek om water. Een matig artikel dat – en niet alleen in de titel – opvallend veel gelijkenis vertoont met de documentaire Bleu gold: world water wars (2008). In veel landen woedt die strijd, omdat zij in de jaren tachtig hun watervoorziening privatiseerden. Maar in Nederland niet. Toch spreekt de schrijver over Nederlandse aanbieders van mineraalwater als de “waterlobby” en over het nieuwe fenomeen van ieder nieuw publiek tappunt als “een kleine overwinning op de commercie” – alsof het moreel verwerpelijk is bronwater in flesjes te verkopen.
In het eerste artikel staan discutabele marketingtechnieken ter discussie, in het tweede sluimert een latent anti-(vrije)marktdenken. Maar vooral: beide artikelen hebben – althans, voor de Nederlandse situatie – met politiek niets te maken. Ook niet in de brede, maatschappelijke zin. Waarom halen twee journalisten van gerenommeerde tijdschriften de term lobby van stal als er geen (toekomstige) besluitvorming is om te beïnvloeden?
VB&P publiceert de komende tijd regelmatig op dit blog en elders artikelen over onder andere beeldvorming over de politieke lobby, maar ook over hoe ngo’s lobbyen en hoe zij zich verhouden tot commerciële ondernemingen.