Waarom zien we steeds vaker burgers en belangengroepen met succesvolle lobby-activiteiten? Deze vraag stelt Niels Hubregtse in zijn afstudeeronderzoek voor de masteropleiding Bestuur en Beleid. Een heel actuele vraag, die ook dagelijks aan de orde komt in de cases van de klanten van Van Belang en Partners.
Bestuurssysteem
Onze maatschappij staat voor uitdagingen (issues) die steeds complexer zijn, en veel impact hebben. Denk bijvoorbeeld aan de noodzakelijke energie transitie. Bij zulk soort uitdagingen hebben veel mensen en organisaties veel en vaak heel verschillende belangen. En is de oplossing heel complex.
Daarnaast hebben we te maken met issues waarvan de belanghebbenden redelijk goed te overzien zijn, waar de impact niet al te groot is, en waarvan de oplossing vaak in nieuwe wetgeving gezocht wordt. Denk aan bijvoorbeeld aan vernieuwing van het bestuur van onderwijsinstituten, de Wet Versterking Bestuurskracht.
Beide werelden noemt Hubregtse in zijn onderzoek respectievelijk een “collaboratistisch bestuurssysteem” en een “corporatistisch bestuurssysteem”.
Bij de meer eenvoudige issues heb je vaak een groep insiders, met goede toegang tot bestuurders en politiek. Daar wordt het spel gespeeld, en worden de afspraken in compromissen beklonken. Andere belanghebbenden, de outsiders, proberen invloed uit te oefenen via (social) media en het mobiliseren van de achterban voor protestacties. Dolksteken door kritische berichtgeving in de (social) media, we zien het vaak. Soms met een succesje: in het compromis is iets van hun deelbelang terug te vinden. Maar die speldeprikken hebben wel een verstorend effect op de samenwerking tussen partijen.
Complexe issues
Complexe issues kenmerken zich juist door een veelheid aan stakeholders, met heel diverse belangen. Belangen die groot zijn, gezien de impact van het issue. Het is hier al ingewikkeld genoeg om samen iets van een oplossing te bedenken, dus we zien hier veel vaker dat partijen elkaar opzoeken. Insiders met goede contacten in bestuurlijk/politiek Nederland betrekken de outsiders daar actief bij. Op hun beurt zijn de outsiders juist veel voorzichtiger met inzet van speldeprikken via media, om het proces niet teveel te verstoren. Je ziet hier diverse coalities ontstaan, en ook de onderhandelingen zelf vinden niet centraal maar op verschillende plekken plaats.
Juist de toename van meer complexe issues met grote impact maakt dat we steeds vaker burgers en goede doelen actief en vernieuwende manier betrokken zien raken in de lobby activiteiten van de insiders rondom deze issues. Denk hierbij naast de energie transitie aan vraagstukken als integratie en immigratie, veiligheid, betaalbaarheid van de zorg.
Download onderzoek
Wil je meer weten? Lees hier het volledige onderzoek of bekijk het LinkedIn profiel van Niels Hubregtse:
