Met veel interesse las ik afgelopen week het artikel ‘Kritiek op lobbyen onterecht’ (4-12-2012) in het Reformatorisch Dagblad. Gert Jan Bosland betoogt dat een lobby bijdraagt aan meningsvorming en uiteindelijk – afgewogen – besluitvorming. Ik deel dat standpunt. Maar dat is niet de enige reden waarom kritiek op lobbyen onterecht, of minstens eenzijdig is.
Ik heb de negatieve associatie bij lobbyen onderzocht. Op de eerste plaats ontdekte ik dat een aantal politieke partijen daarin een actieve rol speelt. Zij hebben sterk de neiging de lobby te identificeren met de ideologische tegenpool. GroenLinks wijst vaak naar de vervuilende industrie, de PVV juist naar de ‘klimaatlobby’ en D66 naar de ‘religieus-conservatieve’ lobby. De opgevoerde, vaak abstracte grootheden hebben iets weg van een bewust gecreëerd vijandsbeeld. Dat wekt de schijn dat negatieve beeldvorming in dit geval ingegeven is door opportunistische, politieke motieven.
Daarnaast wordt in de publieke opinie vaak het frame gebruikt van de machtige, sterk vertegenwoordigde industrie tegenover pressiegroepen die niet de middelen hebben om tegenwicht te bieden. Die overtuiging wordt in wetenschappelijke literatuur ontkracht. Pressiegroepen bespelen veel effectiever de publieke opinie en waar zij succes boeken, delven commerciële partijen vaak het onderspit. Dat bevestigen ook werknemers van pressiegroepen, die ik in het kader van mijn onderzoek spreek.
Bovendien wordt dat frame bewust gecreëerd en onderhouden dóór pressiegroepen. Een interessante organisatie in dat verband is Corporate Europe Observatory (CEO). CEO heeft als missie: ‘exposing the power of corporate lobbying in the EU’. Via publicaties en een eigen YouTube-kanaal (CEO TV) wordt voortdurend melding gemaakt van lobbyactiviteiten van ‘de industrie’. De financiering hiervoor komt van een groot aantal ngo’s, zoals Greenpeace. Hier geldt dus: hoe meer wij overtuigd zijn van de macht van de industrie, hoe sterker ngo’s blijkbaar hun eigen lobby voeren.
Op beide punten wordt de beeldvorming over de lobby effectief beïnvloed door politieke belangen, waardoor van een zuivere discussie helaas weinig sprake is.
Dit commentaar is deze week gepubliceerd in het Reformatorisch Dagblad.